Radyum-223 Tedavisi

Endikasyon

Radyum-223 diklorür tedavisi, medikal ve cerrahi kastrasyonun işe yaramadığı, kanserin kemiklere yayılarak semptoma neden olduğu ve bilinen organ metastazının bulunmadığı prostat kanserli hastalarda endikedir.

Radyum-223 Tedavisi Nedir?

Teranostik tıp dünyasında yeni gelişmekte olan bir alandır. Tümöre özgül bir ilaç ile görüntüleme yaparak saptanan tümör ve metastazlarının, nereye gideceği-ne kadar gideceği ve hastalıklı dokuyu etkileme gücü önceden bilinen yine özgül bir ilaç ile tedavi edilebildiği bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, geleneksel tıptan kişiye özgü çağdaş tıp uygulamalarına geçiş yapılmasını sağlamaktadır.

Prostat kanserinde, bir yandan F-18 NAF PET/BT ile kemik metastazları yüksek duyarlılıkta görüntülenebilmekte, diğer yandan Radyum-223 ile bu tümöral dokuların özgül ve hedefe yönelik tedavisi yapılabilmektedir. Bu, teranostik uygulamalar için oldukça başarılı bir örnektir.

Metastatik kastrasyona dirençli prostat kanseri olan hastaların %90’ından fazlasında, bu hastalıkta ölüm, sakatlık ve azalmış hayat kalitesinin başlıca sebebi olan, kemik metastazına ait bulgular mevcuttur. Diğer birçok kanser türündeki ölümlerin aksine, prostat kanserinden ölümler genellikle kemik metastazı ve komplikasyonlarından kaynaklanmaktadır.

Radyum-223 Nasıl Tedavi Eder?

Radyum-223, kemik metastazlarında artmış kemik döngüsü alanlarına seçici olarak bağlanan ve çok kısa menzilli yüksek enerjili alfa parçacıkları (<100 μm) yayan, radyoaktif bir elementtir. Radyum-223 diklorür (²²³RaCl₂) molekülü, kalsiyumu taklit ederek, osteoblastik veya sklerotik metastazlar gibi yeni oluşmuş kemik stromasına bağlanır ve ardından yüksek enerjili alfa parçacığına ait radyasyon, çift sarmallı DNA kırıklarına neden olarak metastazlarda güçlü ve oldukça lokalize bir sitotoksik etki meydana getirir. Alfa parçacıklarının kısa menzili, komşu sağlıklı doku ve özellikle kemik iliği üzerindeki toksik etkinin de en az düzeyde kalması anlamına gelmektedir.

Sağ kalıma yararlı etkisi olduğu bilinen kemiğe özgü tek ilaç, radyoaktif alfa parçacığı yayarak tedavi edici etkisini gösteren Radyum-223’tür. 921 semptomatik mKDPK hastasının dahil edildiği ALSYMPCA çalışması ile Radyum-223 tedavisinin medyan genel sağlımı 3.6 ay uzattığı gösterilmiştir. Buna ek olarak; ilk iskelet kaynaklı hadisenin ortaya çıkışını geciktirme, ağrı skorlarında düzelme ve yaşam kalitesinde iyileşme de Radyum-223 tedavisi ile ilişkili bulunmuştur. Tüm bu olumlu sonuçlarına ek olarak, hematolojik toksisite ve ishal dışında Radyum-223 ile ilişkili toksisite oldukça hafif düzeylerde izlenmiştir.

Radyum-223 tedavisine Mayıs 2013’te FDA, Kasım 2013’te de EMA tarafından; medikal ve cerrahi kastrasyonun işe yaramadığı, kanserin kemiklere yayılarak semptoma neden olduğu ve bilinen organ metastazının bulunmadığı prostat kanserli hastalarda kullanılmak üzere onay verilmiş ve ardından bu endikasyon ile majör kılavuzlarda (NCCN, Avrupa Üroloji Derneği vb.) yerini almıştır.

Radyum-223 Tedavisi Kimlere Uygulanır?

Radyum-223 diklorür; semptomatik kemik metastazları olan ve bilinen organ metastazı bulunmayan, öncesinde en az iki basamak sistemik tedavi uygulanmasına karşın progresyon gözlenmiş ya da mKDPK için mevcut sistemik tedavilere uygun olmayan yetişkin kastrasyona dirençli prostat kanseri hastalarının tedavisinde endikedir. Radyum-223 tedavisi, abirateron asetat ve prednizon/prednizolon ile kombinasyonu kontrendikedir. Bununla birlikte, monoterapi veya LHRH analogları ile kombinasyon şeklide, sağkalımı artırmak ve ağrı palyasyonu ile yaşam kalitesini yükseltmek için uygulanabilir.

Radyum-223 Tedavisi Güvenli midir?

Radyum-223 tedavisinde kullanılan, çok kısa menzilli (<100 μm) alfa parçacıkları miyelosüpresyonu en aza indirir ve normal doku üzerinde de sınırlı etkiye sahiptir. Bu nedenle, diğer sitotoksik sistemik tedaviler ile karşılaştırıldığında, Radyum-223 düşük miyelosüpresyon oranları ve daha az yan etki ile ilişkilidir.

Radyum-223 tedavisi, abirateron asetat ve prednizon/prednizolon ile kombinasyonu kontrendikedir.

Radyum-223, abirateron asetat ve prednizon/prednizolonun eşzamanlı olarak başlatılmasının klinik etkililik ve güvenliliği asemptomatik veya hafif semptomatik kastrasyona dirençli prostat kanseri ile kemik metastazları bulunan, kemoterapi almamış hastaların yer aldığı randomize, çift kör, plasebo kontrollü “ERA-223” çalışmasında değerlendirilmiş ve ön veriler, abirateron asetat ve prednizon/prednizolon ile kombinasyon halinde plasebo alan hastalara kıyasla abirateron asetat ve prednizon/prednizolon ile kombinasyon halinde Radyum-223 alan hastalarda kırık ve ölüm insidansının arttığını göstermiştir. Aynı çalışmada bifosfonatların veya denosumabın eşzamanlı kullanımı her iki tedavi kolundaki kırık insidansını azalttığı da gösterilmiştir.

Radyum-223 tedavisi, son abirateron ve prednizon/prednizolon dozunu takip eden ilk 5 gün içinde uygulanmamalıdır. Benzer şekilde, sonraki sistemik kanser tedavisine de, son Radyum-223 uygulamasından sonra 30 gün boyunca başlanılmamalıdır.

Uzun süreli kümülatif radyasyon alımı, artan kanser riski ile ilişkili olabilir. Özellikle osteosarkom, miyelodisplastik sendrom ve lösemi riski artabilir. Bununla birlikte klinik çalışmalarda, 3 yıla kadar olan takiplerde Radyum-223 kaynaklı kanser vakası bildirilmemiştir.

Radyum-223 diklorürün fekal atılımı nedeniyle, beraberindeki radyasyon akut enflamatuar bağırsak hastalığının alevlenmesine yol açabilir. Bu nedenle akut enflamatuar bağırsak hastalığı olan hastalarda dikkatli bir yarar-risk değerlendirmesinden sonra uygulanmalıdır.

Çene osteonekrozu, bisfosfonatların nadir görülen fakat önemli bir yan etkisidir. Bu nedenle bifosfonatların, Radyum-223 birlikte kullanılarak tedavi edildiği hastalarda, çene osteonekrozu gelişme riski artar.

Radyum-223 Tedavisi Öncesi Hazırlık

Kemik iliği süpresyonu nedeniyle; Radyum-223 tedavisine başlamadan önce ve her dozdan önce kan sayımı yapılır.

İlk uygulamadan önce;

Mutlak nötrofil sayısı ≥1,5 x 10⁹/L

Trombosit sayısı ≥100 x 10⁹/L

Hemoglobin ≥10 g/dL olmalıdır

Sonraki uygulamalardan önce;

Mutlak nötrofil sayısı ≥1 x 10⁹/L

Trombosit sayısı ≥50 x 10⁹/L olmalıdır.

Radyum-223 diklorürün en son kürünün uygulanmasında sonraki 6 hafta içinde, standart bakım yapılmasına rağmen, hedeflenen değerlerde iyileşme olmazsa, sonraki tedavi kesilmelidir.

Radyum 223 karaciğerde metabolize olmadığından ve hepatobiliyer atılımı olmadığından, karaciğer yetmezliğinin 223 diklorürün farmakokinetiğini etkilemesi beklenmemektedir.

İdrarla atılım minimal olduğundan ve ana eliminasyon dışkı yoluyla olduğundan, böbrek yetmezliğinin Radyum-223 diklorürün farmakokinetiğini etkilemesi beklenmemektedir.

Radyum-223 diklorür ile tedaviye başlamadan önce ve tedavi sırasında hastaların kemik durumu (örn. kemik sintigrafisi, kemik mineral yoğunluk ölçümü ile) ve kırık riski (örn. osteoporoz, 6’dan az kemik metastazı, kırık riskini artıran ilaç kullanımı, düşük vücut kütle indeksi vb.) değerlendirilmelidir. Olguların takibi en az 24 ay devam etmelidir. Başlangıçta kırık riski yüksek olan hastalarda, riske karşı tedavinin yararı dikkatlice değerlendirilmelidir.

Bifosfonatların veya denosumabın eşzamanlı kullanımının, Radyum-223 diklorür ile tedavi edilen hastalarda kırık insidansını azalttığı bildirilmiştir. Bu nedenle, Radyum-223 diklorür ile tedaviye başlamadan veya devam etmeden önce bu tür önleyici tedbirler dikkate alınmalıdır.

Omurilik basısı veya kemik kırığı olan olgularda, Radyum-223 tedavisi öncesinde bu hastalıkların standart tedavisi yapılmalıdır.

Radyum-223 bağırsaktan atıldığı için enflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit, Crohn hastalığı vb.) olan ve bağırsak tıkanıklığı riski yüksek olan hastalarda tedavi sırasında dikkati olunmalıdır. Kabızlığı olan hastaların da dikkatli izlemi ve ek destekleyici önlemlerin alınması gerekebilir.

Radyum-223 Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Standart uygulama: 4 haftalık aralıklarla toplam 6 kür, her bir kür için uygulanması önerilen miktar, hasta vücut ağırlığınının kilogramı başına 55 kBq (1.49 μCi) Radyum-223 diklorürdür.

Prosedür

Kullanıma hazır Radyum-223 diklorür çözeltisi, Nükleer Tıp Kliniğinde, yerleştirilen periferik İV damar yoluyla enjekte edilir. Enjeksiyon için kalıcı kateterler (örn. Hickman kateter, infüzyon portu vb.) kullanılamaz.

Radyum-223 uygulamadan önce, damar yolunun açıklığı, en az 10 ml serum fizyolojik ile yıkanarak kontrol edilir. Radyum-223, 1 dakika boyunca yavaş intravenöz enjeksiyon şeklinde uygulanır ve sonrasında, damar yolu yine en az 10 ml serum fizyolojik ile yıkanır.

İntravenöz enjeksiyondan sonra Radyum-223 diklorür hızla kandan temizlenir ve öncelikle kemik ve kemik metastazlarında tutulur veya bağırsağa atılır.

Advers Reaksiyonlar

Radyum-223 tedavisi uygulanan hastalarda görülen en yaygın advers reaksiyonlar (≥% 10) bulantı, ishal, kusma ve periferik ödemdir. En sık görülen hematolojik laboratuvar anormallikler (≥% 10) ise; anemi, lenfopeni, lökopeni, trombositopeni ve nötropenidir

Hasta Talimatları/Eğitimi:

Hastaların kan sayımı takip randevularına uyumu sağlanmalı, hastalara kanama veya enfeksiyon belirtileri bildirilmelidir.
İyi hidrasyon sağlanmalı ve oral alım, sıvı durumu ve idrar çıkışı takip edilmelidir.
Dehidratasyon, hipovolemi, idrar retansiyonu veya böbrek yetmezliği belirtileri bildirilmelidir.
Tedavi sonrası diğer insanlarla temas konusunda herhangi bir kısıtlama yoktur.
Radyum-223 alırken ve son enjeksiyondan sonra en az 1 hafta boyunca hijyen uygulamalarına dikkat edilmelidir.
– Hastalar klozeti oturarak kullanmalı ve her kullanımdan sonra sifon en az 2 kez çekilmelidir.
– Hastanın fekal madde veya idrarla kirlenmiş giysileri derhal ve diğer kıyafetlerden ayrı olarak yıkanmalıdır.
Bakıcılar, kontaminasyonu önlemek için vücut sıvılarını tutarken eldiven ve önlük gibi hasta bakımı için evrensel önlemleri almalı, sonrasında ellerini yıkamalıdır.
Cinsel olarak aktif olanlar hastalar prezervatif kullanmalı ve üreme potansiyeli olan kadın partnerleri tedavi sırasında ve tedavinin tamamlanmasını takip eden 6 ay boyunca etkili bir doğum kontrol yöntemi uygulamalıdır.

Daha fazla bilgi için lütfen bizimle irtibata geçiniz.