I-131 Tüm Vücut Tarama Sintigrafisi

Endikasyon

Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisi, diferansiye tiroid kanserli hastalarda;

1) Tiroidektomi sonrası, radyoaktif iyot ablasyonu öncesinde lokorejyonel tutulumu değerlendirme ve ölçmede

2) Radyoaktif iyot ile ablasyon veya tedavi sonrası görüntülemede

3) Tiroid kanseri nüksü orta veya yüksek riskli ve Tg ölçümlerinin güvenilir olmadığı hastaların takibinde endikedir.

Radyoaktif İyot Tüm Vücut Sintigrafisi Nedir, Tümör Odağını Nasıl Gösterir?

Teranostik tıp dünyasında yeni gelişmekte olan bir alandır. Tümöre özgül bir ilaç ile görüntüleme yaparak saptanan tümör ve metastazlarının, nereye gideceği, ne kadar gideceği ve hastalıklı dokuyu etkileme gücü önceden bilinen yine özgül bir ilaç ile tedavi edilebildiği bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, geleneksel tıptan kişiye özgü çağdaş tıp uygulamalarına geçiş yapılmasını sağlamaktadır.

Diferansiye tiroid kanserinde; bir yandan tanısal amaçla düşük doz radyoaktif iyot (I-131 veya I-123) ile tümöral dokuların yüksek duyarlılık ve özgüllükte görüntülenebilmesi, diğer yandan da yüksek doz radyoaktif iyot (I-131) ile bu tümöral dokuların özgül ve hedefe yönelik tedavisi, teranostik uygulamalar için bilinen en eski örnektir.

Tiroid dokusu, vücuttaki iyotun tamamını kandan alarak kendi içerisinde biriktirme konusunda eşsiz bir yeteneğe sahiptir. Radyoaktif iyot da tıpkı iyot gibi, sodyum-iyot simporter (NIS) membran proteinleri aracılığıyla tiroid bezine alınarak, tiroid foliküler hücrelerinde depolanmaktadır. Papiller ve foliküler tip diferansiye tiroid kanserlerinde de, sağlıklı tiroid dokusuna göre daha düşük düzeyde olmakla birlikte, NIS membran proteinleri bulunmaktadır. I-131 fiziksel yarı ömrü 8.1 gün olan bir radyoizotop olup, görüntülemede yararlandığımız 364 keV’luk temel gama radyasyonu ile tedavide kullandığımız ortalama 0.192 MeV enerjiye ve dokuda ortalama 0.4 mm menzile sahip temel beta parçacığı yayımlamaktadır. Görüntülemede kullandığımız diğer bir radyoizotop olan I-123’ün fiziksel yarı ömrü ise yaklaşık 13 saat olup, görüntülemede 159 keV’luk gama radyasyonundan faydalanılmaktadır.

Anaplastik (andiferansiye) ve medüller tiroid kanserleri ile lenfoma gibi tiroidin nadir görülen diğer malign hastalıkları ise iyot tutulumu göstermediklerinden, radyoaktif iyot bu hastalarda kullanılmamaktadır.

Radyoaktif İyot Tüm Vücut Sintigrafisi Kimlere Uygulanır?

Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisi diferansiye tiroid kanserli hastalarda, tiroidektomi sonrası, radyoaktif iyot ablasyonu öncesinde lokorejyonel tutulumu değerlendirme ve ölçmede, radyoaktif iyot ile ablasyon veya tedavi sonrası görüntülemede ve tiroid kanseri nüksü orta veya yüksek riskli ve Tg ölçümlerinin güvenilir olmadığı hastaların takibinde endikedir. 

Radyoaktif İyot Tüm Vücut Sintigrafisi Güvenli midir?

Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisi, tedavi öncesi düşük tanısal dozda radyoaktif iyot izotopları uygulanarak gerçekleştirilen, güvenli bir görüntülemedir.

Radyoaktif iyot tüm vücut tarama sintigrafisi, hamilelerde uygulanamaz. Emziren annelerde ise emzirmenin sonlandırılması gerekebilir.    

Radyoaktif İyot Tüm Vücut Sintigrafisi Öncesi Hazırlık

Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisi öncesinde; tiroidle ilgili tıbbi hikaye, ameliyat/patoloji raporları ve önceki görüntülemeleri, daha önce uygulanmış radyoaktif iyot tedavi dozları gözden geçirilir ve gerektiğinde aşağıdaki kan testleri yaptırılır:

• Tiroid fonksiyon testleri (örn. TSH, fT3, fT4)
• Tg, antiTg
• beta-hCG, doğurganlık yaşındaki tüm kadın hastalarda, gebeliği dışlama amacıyla yapılmalıdır.

Tiroid hormonları (LT4, LT3), iyot içeren ilaç ve yiyecekler, rezidiv tiroid dokusu ve tiroid dışı metastatik lezyonlarda radyoaktif iyot tutulumunu engelleyeceğinden tedavi öncesi uygun hasta hazırlığı yapılmalıdır.

Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisinin başarısında kan TSH düzeyininin yüksek seviyede olması (TSH >30 mIU/L) çok önemlidir. TSH hem sağlıklı tiroid dokusunda, hem de tiroid kanseri hücrelerinde radyoaktif iyotun tutulumunu artırmaktadır. Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisi öncesi TSH seviyesini yükseltmenin birkaç yolu vardır:

Tiroid Hormon Kullanımının Kesilmesi

Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisinden önce tiroid hormonu kullanımının kesilmesi planlanıyorsa, LT4 hormon (Levotiron, Tefor, Euthyrox, Bitiron) kullanımı en az 4 hafta, LT3 hormon kullanımı (Tiromel) ise en az 2 hafta süreyle kesilmelidir. LT4 kullanan hastalarda ilk iki haftalık dönemde LT3 kullanılabilir. Hedeflenen TSH >30 mIU/L’dir ve radyoaktif iyot uygulamasından önce TSH ölçülmelidir.

Rekombinant TSH (rhTSH) Kullanımı

Tiroid hormon kullanımının kesilmesinin alternatifi olan rhTSH (Thyrogen), 24 saat arayla iki doz şeklinde, kalça kasına intramüsküler enjeksiyonla uygulanır. Son rhTSH enjeksiyonundan 24 saat sonra da radyoaktif iyot oral yolla uygulanır. Rekombinant TSH uygulandığı durumlarda tanısal serum tiroglobulin (Tg) ölçümü, son rhTSH enjeksiyonundan 72 saat sonra yapılmalıdır.

Düşük İyotlu Diyet

Radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisinin 2 hafta öncesinden başlanan düşük iyotlu diyet, işlem öncesi hazırlığın önemli bir parçasıdır. Bu diyet, radyoaktif iyot tüm vücut sintigrafisinin başarısını artırmaktadır.

Radyoaktif İyot Alımını Engelleyen İlaçlar

Yüksek Miktarda İyot İçerdiği İçin İzin Verilmeyen  Gıdalar

İzin Verilen Gıdalar

Radyoaktif İyot Tüm Vücut Sintigrafisi Nasıl Uygulanır?

Radyoaktif iyot uygulaması öncesinde 4-6 saat ağızdan yiyecek veya su alımı tamamen durdurulmuş olmalı ve radyoaktif iyot alınmasını takiben yaklaşık 2 saat boyunca buna devam edilmelidir.

Bulantı şikayeti olan hastalar için proflaktik oral antiemetik ilaç kullanılması düşünüldüğünde, radyoaktif iyot verilmesi öncesinde bu tedavinin uygulanması uygun olacaktır.

Radyoaktif iyot; sıvı, kapsül (I-131 veya I-123, 37-185 MBq (1-5 mCi)) veya enjeksiyona hazır solüsyon (I-123, 37-185 MBq (1-5 mCi)) formunda olup, Nükleer Tıp Kliniğinde oral veya damar yolu aracılığıyla, günübirlik ayaktan uygulanmaktadır.

Görüntüler yine Nükleer Tıp Kliniğinde, radyoaktif iyot uygulamasından 48 ila 72 saat sonra elde edilmektedir.

Böbrek fonksiyonları normal olan hastalarda, radyoaktif iyot alımını takiben, 3 gün boyunca, günlük 2,5-3 L su-sıvı (süt hariç) alımı ve sık idrara çıkma önerilir. Böylelikle mesane ve tükürük bezinin radyasyon dozu minimum düzeyde tutulmaya çalışılır.

Günde en az bir kez dışkılama, kalın barsak radyasyon dozunun minimum düzeye indirilmesi ve görüntü kalitesinin artırılması için önemlidir. Kabızlık durumunda hafif laksatifler kullanılabilir.

I-131 radyoizotopu uygulanmış hastaların, yakınlarını gereksiz radyasyondan korumak için bazı kurallara uyması gerekmektedir.