İlerlemiş prostat kanseri olan hastalar içinde umut olan yeni bir terapötik seçenek (teranostik yaklaşım) son yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Bir hastanın hastalığını teşhis etmek için bir radyofarmasötiği (galyum 68, radyoaktif iyot, flor-18-naf vb.) ve kanseri tedavi etmek için ikinci bir radyoaktif ilacı kullanmayı içeren bu terapötik seçenek, yapılan araştırmalar ile güvenli olarak uygulanabildiğini ortaya koymuştur.
Teranostik ne demek?
Teranostik (ing: theranostics) ingİlizce kökenli bir kelime olup, tedavi (theraphy) ve teşhis (diagnostics) kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir. Temel olarak, anlatmaya çalıştığı şey, bir tedaviden fayda görebilecek hastaları belirlemeye yardımcı olmaktır. Teşhis ile tedavinin kişiye özel olarak kullanımı ile doğru hastaya doğru tedaviyi sunmayı amaçlamaktadır.
Metastatik prostat kanseri hastaları tedavisinde kullanımı nasıl gelişti?
Teranostik tedavinin metastatik prostat kanseri tedavisinde kullanımı bir süredir devam etmektedir. Almanya’da kullanılmaya başlanan bu yöntem daha sonra Avrupa’da çok daha yaygın hale gelmeye başladı. Ve yakın zamanda Avustralya’nın klinik gelişim konusunda çok daha ilerlediği görülmektedir. Bu yöntem küresel olarak etkinliğini artırmaktadır.
Teranostik tedavinin prostat kanserli hastaları tedavi etmek için kullanılan mevcut uygulamalardan farkı nedir?
Şu anda pek çok farklı tedavi türü mevcuttur. CURE® Eğitimli Hasta Zirvesi konferansında, araştırmalardan ve gelişen tedavi türlerinden bahsedilmiştir. Çeşitli yollarla bu hastalığa sahip kişilerin daha uzun ve daha iyi hayat standartlarında yaşamaları sağlanmaktadır. Teranostik yaklaşımla ilgili en güzel şey, geçmişte prostat kanseri için uygulanan tedavilerden çok farklı olarak güvenli olmasıdır.
Radyofarmasötikler bir grup olurak düşünülürse radyum-223’ün ele alındığı varsayılsın. Radyum-223 hastalara enjekte edildiğinde vücuda dağılıp kemiklere giderek prostat kanseri hücrelerini öldürmektedir. Bu sayede kanserin yayılmasını önleyip küçülmesini sağlamaktadır.
Lutesyum 177 PSMA (Lu177-PSMA) bunu bir adım öteye taşıyarak PSMA’yı hedeflediği için, nerede olurlarsa olsunlar (kemikler veya yumuşak dokular) tüm prostat kanseri hücrelerinin kendilerine odaklanır.
Teranostik yaklaşım ile hastada bir görüntüleme testi yapabilir, tüm hastalık bölgelerinin nerede olduğunu görebilir, onlara o radyofarmasötiği verebilir ve sonra onlara verdikten sonra, hastayı görüntüleyebilir ve görülen tüm bu hastalık bölgelerinin üzerinde olduğu doğrulanabilmektedir.
Yani ilgili radyofarmasötiğin (lütesyum 177, radyum-223 vb.) prostat kanseri hücrelerini öldürmenin yanı sıra, ihtiyaç olan yere gittiğini ve tedavi sürecini uyguladığını bilme konusunda doğrulamayı sağlamaktadır. Teranostik tedavi metastatik prostat kanseri olan birinin hastalıklarıyla savaşmasına yardımcı olmak için bize daha fazla imkan veren tamamen yeni bir tedavi türüdür.
Teranostik Tedavinin Güvenliği
Teranostik tanı ve tedavi süreçlerinde alınacak radyasyon miktarı bilinmediğinden hastalar üzerinde korku oluşturabilmektedir. Fakat lutesyum tedavisi üzerine yapılan araştırmalar bunun çok güvenli bir yöntem olduğunu göstermektedir.
Radyasyon güvenliği görevlisinin ve bu tedaviyi sağlayan doktorların talimatlarını takip etmek önemlidir. Genel olarak teranostik uygulama sonrasında hastanın dağıtacağı radyasyon diğer uygulamalara nazaran çok daha azdır. Kontrol edilebilir ve diğer kişilere zarar vermemektedir.
